20
listopada 2018 roku w sali klubu bocheńskiej biblioteki odbyła się sesja historyczna
dotycząca operacji limanowsko-łapanowskiej i działań militarnych w 1914 roku na
terenie Bocheńszczyzny. Podczas spotkania otwarto też wystawę fotografii Mirosława
Mroczka „Bramy do wieczności”.
Sesję rozpoczął wykład Tomasza Woźnego „Dlaczego nie „Bitwa pod
Bochnią”? Gdzie rozegrała się i gdzie się rozstrzygnęła bitwa pod Limanową i Łapanowem?”.
Prelegent, z wykształcenia prawnik, od dłuższego czasu zajmuje się historią działań
wojennych w Galicji w latach 1914 – 1915, jest autorem szeregu artykułów, często
opartych na wynikach archiwalnych kwerend w Archiwum Wojennym w Wiedniu. Uczestnikiem
krajowych i międzynarodowych konferencji poświęconych I wojnie światowej oraz członkiem
Stowarzyszenia Aktywnej Ochrony Cmentarzy z I Wojny Światowej „Crux Galiciae„.
Podczas spotkania szczegółowo omówił przebieg walk i rozłożenia sił walczących
stron na Bocheńszczynie i w Galicji zachodniej w 1914 r. Stwierdził, że historycy
analizując zachowane wspomnienia, układ, ilość oraz wielkość cmentarzy wojennych
oraz materiały źródłowe postawili hipotezę twierdzącą, że zatrzymanie rosyjskiej
ofensywy miało miejsce nie tylko pod Limanową ale również na froncie ciągnącym się
przez południową część naszego powiatu: Rajbrot, Łąktę Górną, Łąktę Dolną,
Leszczynę, Sobolów, Wole Nieszkowską, Gierczyce, Nieprześnię. Rozegrały się tu
bardzo krwawe walki, zginęło parę tysięcy żołnierzy obu stron, niektóre miejscowości
i wzgórza przechodziły z rąk do rąk. Jak przebiegały te zmagania, które ostatecznie
przyniosły nam niepodległość, na ile walki na Bocheńszczyźnie zaważyły na losach
wojny, na te i inne pytana starali się odpowiedzieć prelegenci podczas sesji.
Krzysztof Śmigielski opowiedział z kolei o powstawaniu cmentarzy wojennych.
Prelegent ukończył studia historyczne i studia doktoranckie na historii w 2018 r. na
Uniwersytecie Pedagogicznym. W latach 2009 - 2015 r. współpracował z Małopolskim Urzędem
Wojewódzkim w projekcie: Inwentaryzacja cmentarzy, kwater i grobów wojennych na terenie
woj. Małopolskiego, był koordynatorem tego projektu ze strony Studenckiego Koła
Naukowego Historyków Uniwersytetu Pedagogicznego. Od 2017 r. pracuje nad projektem: „Hinterland,
cmentarze wojenne z lat 1914 – 1918 w zachodniej części CK I Korpusu w Zachodniej części
Galicji, Śląsku Cieszyńskim, Śląsku morawskim i północno – zachodnich Morawach„
i doktoratem na ten temat.
„Okręg cmentarny IX Bochnia – analiza porównawcza” była tematem
prelekcji Mirosława Mroczka, autora wystawy fotografii, absolwenta historii na
Uniwersytecie Jagiellońskim, pasjonata historii i kolekcjonera. Autora albumu
fotograficznego „Bochnia”. Odwiedził on z aparatem fotograficznym wszystkie cmentarze
z okresu I wojny światowej na Bocheńszczyźnie w poprzednich jej granicach i wykonał
zdjęcia, z któych tylko niewielką część umieszczono na otwieranej wystawie.
„Gawęda przewodnicka o cmentarzach z I wojny światowej” Romana
Frodymy zakończyła wykładową część wieczoru. Roman Frodyma, autor trzytomowego
przewodnika „Galicyjskie Cmentarze Wojenne" nie jest historykiem, ale przewodnikiem
beskidzkim, twórcą wielu publikacji o zachodnio-galicyjskich cmentarzach wojennych z lat
1914-1918. Dzięki jego badaniom została zgromadzona wielka dokumentacja o cmentarzach
wojennych z czasów I wojny światowej na terenie Polski południowej.
Otwarcie wystawy „Bramy do wieczności” Mirosława Mroczka, prezentującej
wybrane cmentarze z okresu I wojny światowej znajdujące się na terenie powiatu bocheńskiego,
zakończyło sesję. Warto dodać, że w sesji wzięli udział umundurowani
przedstawiciele Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Gorlice 1915” z artefaktami z czasów
Wielkiej Wojny, które wzbudziły duże zainteresowanie uczestników, oraz umundurowani
przedstawiciele bocheńskiej grupy rekonstrukcyjnej. Wystawa będzie prezentowana do
lutego przyszłego roku.
Wśród uczestników tej interesującej sesji byli członkowie
Stowarzyszenia: Tadeusz Olszewski (którego kilkakrotnie wymieniał Mirosław
Mroczek, jako znawcę tej tematyki oraz osobę, która przyczyniła się do uratowania
cmentarzy pierwszowojennych południowej części powiatu, ich opisania i wytyczenia
tu szlaku turystycznego) oraz Jan Burek. |
