W
latach trzydziestych ub. wieku w bocheńskim Gimnazjum im. Króla Kazimierza Wielkiego
pracował prof. Piotr Galas. W ramach swych zajęć prowadził Koło Krajoznawstwa im.
Wincentego Pola. Organizował wycieczki krajoznawcze, rozbudzał wśród uczniów
zainteresowania etnograficzne, podsuwał tematy opracowań ich rodzinnych miejscowości.
Pod takim to wpływem powstała w roku 1935 praca dwóch uczniów:
Czesława Blajdy z kl. VIII i Adama Stachonia z kl. VI pod tytułem "Rozdziele w
powiecie bocheńskim". Tekst napisał Czesław Blajda późniejszy absolwent UJ.,
geograf i etnograf. Rysunki wykonał Adam Stachoń - późniejszy ksiądz i autor wielu
obrazów olejnych o tematyce biblijnej. Obaj pochodzili z Rozdziela. Oryginał tej pracy,
która zawiera 190 stron o znajduje się w Krakowie w zbiorach pamiątek rodzinnych
państwa Blajdów.
Spoglądając z perspektywy 68 lat dostrzega się rosnącą wartość
tej pracy. Jako unikalne opracowanie dotyczące Ziemi Żegocińskiej budzi szczególne
zainteresowanie naszego stowarzyszenia, ale stanowi też pewien wkład do dóbr kultury
całej bocheńszczyzny.
Ostatnio zrodził się pomysł wydania tej pracy w druku. Byłby to nie
tylko przyczynek do historii Rozdziela, ale również składnik popularyzacji regionu.
Pozostajemy w nadziei, że odpowiednie instytucje bocheńskie pomogą nam w tym
przedsięwzięciu. A oto - poniżej - krótkie fragmenty pracy Czesława Blajdy z
rysunkami Adama Stachonia :
Jak powstała nazwa wsi ?
Długi czas zastanawiali się gospodarze wraz z dziedzicem, jak nazwać
naszą wieś. Nie mogli nic wymyślić. Wreszcie zwołał dziedzic na gromadę wszystkich
gospodarzy, aby zastanowili się jak w końcu nazwać wieś. Obradowali we dworze u pana.
Dwór ten znajdował się właśnie na dziale wodnym Łososiny i Stradomki. Wtedy to jeden
z gospodarzy wpadł na pomysł, aby wieś nazwać Rozdzielem, gdyż potoki się
rozdzielają i jeden płynie do Żegociny na północny zachód, a drugi do Łososiny na
południowy wschód. Wniosek jego bez niczego przyjęto i od tego czasu wieś nasza nazywa
się Rozdzielem (opowiadał Jan Waligóra)
Rys topograficzno - historyczny wsi
Rozdziele Dolne i Górne, dwie wsie w powiecie Bocheńskim tworzą
jeden Korpus tabularny. Parafia i urząd pocztowy w Żegocinie leżą w okolicy
podgórskiej i lesistej. Rozdziele Dolne wznies. 379 m. nad poziom morza na 356 domów i
287 mieszkańców. Rozdziele Górne zajmuje szczyt wzgórza (415-535 m) liczy 110 domów i
823 mieszkańców. Prócz tego na rozparcelowanym obszarze dworskim znajdują się cztery
domy, w których mieszka 21 mieszkańców. Pod względem wyznania : 1098
rzymsko-katolików i 33 Żydów.
Nazwę Rozdziele spotykamy w dyplomie Bolesława Wstydliwego z dnia 9
maja 1262 roku w którym książę nadał las Rozdziele, położony w okolicy Bochni
Dzierżykrajowi z Niegowici i jego bratu Wizonowi kanonikowi krakowskiemu. W roku 1581
dzieliło się Rozdziele Dolne na dwie części : Otfinowskiego - mającą 2 3 łanu
kmiecego i Zofii Kowalewskiej z 2/3 łanu kmiecego. Rozdziele Górne należące do parafii
w Tęgoborzy również na dwie części : Andrzeja Tęgoborskiego i półłankiem kmiecym
i spadkobierców Jerzego Jordana z 3 półłankami i zagrodą z rolą.
Jak powstała pieczęć wsi (podanie ludowe) ?
Jeszcze za czasów pańszczyzny żył bogaty gospodarz Bobowski
(dzisiaj ta osada nazywa się "u Bobowskich". Chował on w swej stajni tak
piękne dwa woły, że ładniejsze one były od dworskich. Podczas gdy we wsi panował
głód ów gospodarz zabił jednego wołu i został mu tylko jeden. Kiedy powstała gmina
Rozdziele radzono nad tym, co sobie wziąć na pieczęć. Wtedy postanowiono przyjąć
symbol owego bogatego i szanowanego przez całą wieś gospodarza Bobowskiego z jego
ulubionym wołem. Tak powstała pieczęć Rozdziela na której widnieje gospodarz
prowadzący wołu (opowiadał Jan Waligóra).
|
